حق فسخ در قراردادها :

یکی از ضمانت اجراهای مفید و مهم برای عدم انجام تعهد طرف مقابل درج حق فسخ برای ذینفع است ولی طرز نگارش آن مهم و دارای آثاری است ، برای توضیح آن به طور عامیانه و قابل درک برای عموم باید گفت شرط فسخ به چند صورت در قراردادها درج می گردد :

1 – ظرف مدت .. ازتاریخ قرارداد طرف اول یا طرف دوم حق فسخ قرارداد را به صورت یک طرفه دارد .

توجه : درج مدت زمان لازم و ضروری است عدم درج مدت در رویه قضائی منجر به ابطال شرط و گاهی حتی ابطال قرارداد (طبق قانون) می گردد .

2- اگر طرف اول یا دوم فلان کار را انجام بدهد یا فلان کار را انجام ندهد طرف دیگر می تواند قرارداد را به صورت یک طرفه فسخ نماید . (یا قرارداد “منفسخ“ می گردد یعنی به صورت اتومات منحل می گردد که شرط خطرناکی است و  میبایست با دقت درج گردد .)

(در قانون شرط فعل نیز داریم درصورتیکه طرف اول فلان کار را انجام ندهد دادگاه ابتدا او را ملزم به انجام تعهد می نماید اگر انجام نداد و ازطریق دیگر نیزممکن نبود بعد حق فسخ وجود دارد که با مورد بالا متفاوت است.)

3- درصورتیکه وصف کالا که اساسی نیست و شرایط فرعی ،در واقع طور دیگری بوده و بعد از عقد مشخص شده اینگونه نیست برای طرف دیگر حق فسخ وجود دارد .

توجه : نیاز به درج در قرارداد ندارد .

4 – شرط نتیجه مثل اینکه یک نتیجه حقوقی ضمن قرارداد شرط شود به عنوان مثال طرف دوم وکیل طرف اول است . (به هردلیل ممکن نشود برای طرف دیگر حق فسخ قرارداد اصلی وجود دارد.)

زمانیکه در قرارداد ها قید می گردد “اسقاط کافه خیارات خصوصاً خیارغبن فاحش“ به این معناست که در موارد 3 و 4 و سایر اموری که طبق قانون اگر نباشد حق فسخ برای طرف مقابل به وجود می آید این حق فسخ اسقاط شده و به صورت یک طرفه برای هیچیک از طرفین وجود ندارد .

(در اسناد دفاتراسنادرسمی به صورت پیش فرض برای همه اسناد فروش درج می گردد )

نکته خیلی مهم : اعمال حق فسخ فوری است و اگر طی اظهارنامه یا طرق دیگر ثابت شود به طرف مقابل مهلت داده اید یا عمل دیگری انجام داده اید که مغایر با حق فسخ است ممکن است “عدول از حق فسخ” برداشت گردد و محکمه حکم به تائید فسخ ندهد .

نکته مهم دیگر : “فسخ” قرارداد می بایست از طریق اظهارنامه به اطلاع طرف مقابل برسد پس از آن جهت “تائید فسخ” باید دادخواست تقدیم دادگاه نمود و حکم تائید فسخ را گرفت .

در واقع فسخ با اظهارنامه صورت گرفته و در مرحله دادگاه حتی با انجام تعهد قرارداد اصلی دوباره اعتبار نخواهد یافت و رضایت و توافق ذینفع لازم است .

معمولا درج ترکیبی از ضمانت اجراها کاربردی و مفید است مثل اینکه “درصورت عدم پرداخت چک در سررسید طرف اول می تواند قرارداد با ارسال اظهارنامه فسخ و علاوه بر فسخ ..درصد از مبلغ ثمن را به عنوان وجه التزام دریافت نماید . “